PODSTAWY PRAWNE TACHOGRAFÓW.
1.1. Umowa AETR dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe („Accord europeen relatif au travail des equipages des vehicules effectuant des transports internationaux par route”).
Umowa AETR określa wiek kierowcy, czas prowadzenia pojazdu, przerwy, czas odpoczynku kierowcy, obowiązek montowania i używania urządzenia kontrolnego, obowiązek homologacji i kontroli urządzenia kontrolnego itd.
Obecnie członkami tej umowy są następujące państwa: Francja, Belgia, Włochy, Holandia, Portugalia, Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy, Luksemburg, Hiszpania, Austria, Szwecja, Polska, Norwegia, Dania, Grecja, Czechy, Słowacja, Bośnia i Hercegowina, Słowenia, Białoruś, Estonia, Jugosławia, Łotwa, Mołdawia, Chorwacja i Rosja.
Umowa AETR została sporządzona w celu:
1. rozwoju i usprawnienia międzynarodowych przewozów drogowych pasażerów i ładunków,
2. zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,
3. uregulowania niektórych warunków zatrudnienia w międzynarodowym transporcie drogowym zgodnie z zasadami Międzynarodowej Organizacji Pracy
4. wspólnego ustalenia niektórych środków zapewniających jej przestrzeganie.
Umowa AETR ma zastosowanie na terytoriach wszystkich stron sygnatariuszy przy wykonywaniu międzynarodowego przewozu drogowego pojazdem zarejestrowanym na terytorium jednej z umawiających się stron, jednakże:
1. jeżeli podczas międzynarodowego przewozu drogowego jeden lub więcej członków załogi nie opuszcza terytorium państwowego, na którym jest normalnie zatrudniony, Umawiająca się Strona, której podlega ten obszar, może nie stosować;
2. do niego lub do nich postanowień niniejszej Umowy;
3. jeśli umawiające się strony, których terytorium jest wykorzystywane, nie uzgodnią inaczej, niniejsza umowa nie ma zastosowania do międzynarodowych przewozów drogowych, wykonywanych przez pojazdy:
– przeznaczone do przewozu towarów i których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 t,
– przeznaczone do przewozu pasażerów, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej dziewięciu osób łącznie z kierowcą i są do tego celu przeznaczone, – przeznaczone do przewozu pasażerów w usługach regularnych, których droga przebiegu nie przekracza 50 km,
– których maksymalna prędkość- dopuszczalna nie przekracza 30 km/h,
– przeznaczone dla lub podlegające kontroli sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, pożarniczych i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego,
– przeznaczone dla usług kanalizacyjnych, ochrony przeciwpowodziowej, wodociągowych, gazowniczych i energetycznych, zarządów dróg, usług oczyszczania, telegraficznych, przewozu artykułów pocztowych, transmisji radiowej, usług telewizyjnych oraz związanych z wykrywaniem nadajników lub odbiorników radiowych lub telewizyjnych,
– używane w stanach wyjątkowych lub przeznaczone do zadań ratownictwa,
– wyspecjalizowane i przeznaczone do zadań medycznych,
– przewożące wyposażenie cyrkowe i wesołych miasteczek,
– wyspecjalizowane pojazdy pomocy technicznej,
– przechodzące próby drogowe w celach ulepszeń technicznych, naprawczych lub utrzymania oraz pojazdy nowe lub przebudowane, które jeszcze nie weszły do ruchu,
– używane do niehandlowych przewozów dóbr w celach prywatnych,
– używane do odbioru mleka w fermach lub odwożące do ferm pojemniki na mleko bądź produkty mleczne przeznaczone do karmienia bydła.
Istotnym wydawać się może fakt stosowania wyższych wielkości minimalnych i niższych maksymalnych niż ustalone w artykułach umowy (wiek kierowców, czas prowadzenia pojazdu, przerwy w prowadzeniu pojazdu, czas odpoczynku) jednakże, postanowienia niniejszej umowy mają zastosowanie do kierowców, wykonujących działalność międzynarodowego transportu drogowego w pojazdach, zarejestrowanych w innym umawiającym się lub nie państwie.
Umowa AETR określa również nakaz montowania i używania w pojazdach urządzenia kontrolnego, które w zakresie warunków budowy, montowania, używania i kontroli odpowiada Rozporządzeniu Rady (EWG) No 3821/85 z 20 grudnia 1985 r.
Zgodnie z postanowieniami art. 10 umowy AETR, od dnia 24 kwietnia 1995 r. w międzynarodowych przewozach ładunków jak również osób, we wszystkich pojazdach:
– do przewozu ładunków – których dopuszczalna masa całkowita wraz z przyczepą przekracza 3,5 t,
– do przewozu osób – które przeznaczone są do przewozu dziewięciu osób łącznie z kierowcą, dopuszczonych do ruchu w krajach członkowskich i pojazdach przyjeżdżających spoza państw objętych umową, wprowadzony został obowiązek stosowania tachografu – urządzenia kontrolno-rejestrowego.
Rozporządzenie Ministra Transportu I Gospodarki Morskiej określa w § 11. 1., iż pojazd samochodowy powinien być wyposażony w urządzenie rejestrujące samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy oraz postoju (tachograf); dotyczy to:
1. pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej 9 t i powyżej, zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1984 r.,
2. pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r., z wyjątkiem autobusu używanego w komunikacji miejskiej oraz pojazdu Sił Zbrojnych,
Zakres badania technicznego pojazdu obejmuje, w odniesieniu do badania tachografu sprawdzenie i stwierdzenie, czy występuje:
– brak lub brak działania tachografu (jeżeli jest wymagany).
– brak, w dniu badania technicznego, ważnego oznakowania uwierzytelnienia tachografu.
– rozmiar opon inny niż przewidziany dla danego typu pojazdu i tachografu.
Podstawowym jednak kryterium dokonywanej kontroli jest tu sprawdzenie ważnego oznakowania uwierzytelnienia tachografu.
1.5. USTAWA z dnia 3 kwietnia 1993 r. Prawo o miarach (Dz. U. Nr 55 poz. 248 z dnia 28 czerwca 1993 r. z póź. zmianami) Ustawa określa system miar oraz zasady jego stosowania w obrocie publicznym i aktach oraz w czynnościach urzędowych i zawodowych.
Dowodem legalizacji jest cecha legalizacyjna umieszczona na przyrządzie albo świadectwo legalizacji. Wzory cech legalizacyjnych określa Prezes Urzędu. Obowiązkowi uwierzytelnienia podlegają przyrządy pomiarowe określone przez Prezesa Urzędu, na wniosek lub w porozumieniu z zainteresowanym ministrem albo kierownikiem urzędu centralnego, mające znaczenie dla bezpieczeństwa życia, ochrony zdrowia i ochrony środowiska. Uwierzytelnienie jest sprawdzeniem, stwierdzeniem i poświadczeniem, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania metrologiczne ustalone w przepisach, normach, zaleceniach międzynarodowych lub innych właściwych dokumentach, a jego wskazania zostały odniesione do państwowych wzorców jednostek miar i są z nimi zgodne w granicach określonych błędów pomiaru. Dowodem uwierzytelnienia jest świadectwo albo cecha uwierzytelnienia. Wzory cech uwierzytelnienia określa Prezes Urzędu. Świadectwo albo cecha uwierzytelnienia przyrządu pomiarowego stanowi o dopuszczeniu do stosowania go. Przyrządy pomiarowe zalegalizowane uważa się za odpowiadające wymaganiom uwierzytelnienia.
Przyrządy pomiarowe podlegające legalizacji lub obowiązkowemu uwierzytelnieniu nie mogą być wprowadzone do obrotu lub użytkowania przez wytwórcę, sprzedawcę lub importera bez ważnych dowodów legalizacji albo uwierzytelnienia.
Obowiązek przedstawienia do legalizacji lub uwierzytelnienia ciąży także na użytkowniku oraz na wykonawcy naprawy przyrządu pomiarowego.
Przepisy karne określone w Ustawie
Kto wbrew postanowieniom wprowadza do obrotu lub użytkowania przyrządy pomiarowe podlegające legalizacji, obowiązkowemu uwierzytelnieniu lub zatwierdzeniu typu bez ważnego dowodu legalizacji, uwierzytelnienia lub zatwierdzenia typu podlega karze grzywny.
Karze grzywny podlega, kto wbrew postanowieniom stosuje przyrząd pomiarowy niewłaściwie lub niezgodnie z przepisami, stosuje lub przechowuje w stanie gotowości do użycia przyrząd pomiarowy bez ważnego dowodu legalizacji lub uwierzytelnienia, stosuje lub przechowuje w stanie gotowości do użycia przyrząd pomiarowy, który przestał spełniać wymagania legalizacji lub uwierzytelnienia.
1.6. USTAWA z dnia 20 maja 1971 r. „Kodeks wykroczeń” (Dz. U. Nr 12 poz. 114 z dnia 31 maja 1971 r. z późn. zmianami)
„Kodeks wykroczeń” w rozdziale XI omawia wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji. Art. 96. § 1. pkt 5. stwierdza, iż właściciel, posiadacz, użytkownik lub prowadzący pojazd, który dopuszcza pojazd do jazdy na drodze publicznej, pomimo że pojazd nie jest należycie zaopatrzony w wymagane urządzenia i przyrządy albo pomimo że nie nadają się one do spełnienia swego przeznaczenia podlega karze grzywny.
Art. 96 w § 2 stwierdza również, iż tej samej karze za czyn określony w pkt. 5, za nieumyślne dopuszczenie do prowadzenia pojazdu na drodze publicznej przez osobę nie mającą wymaganych uprawnień podlega dyspozytor pojazdu lub osoba, do której obowiązków należą jego czynności, a jeżeli takiej osoby nie wyznaczono – kierownik jednostki dysponującej pojazdem.
1.7. Zarządzenie Nr 9 Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 23 marca 1999 r. zmieniające zarządzenie w sprawie wprowadzenia przepisów metrologicznych o tachografach samochodowych.
Na podstawie art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. Prawo o miarach (Dz.U. Nr 55, poz. 248, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i Nr 121, poz. 770) zarządza się, co następuje:
1. W załączniku do zarządzenia nr 158 Prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 12 grudnia 1995 r. w sprawie wprowadzenia przepisów metrologicznych o tachografach samochodowych (Dz. Urz. Miar i Probiernictwa Nr 28, poz. 155 i z 1997 r. Nr 7, poz. 29) § 19 ust. 1-3 otrzymuje brzmienie:
„§ 19.1. Okres ważności cechy uwierzytelnienia tachografu zainstalowanego w pojeździe wynosi 24 miesiące, licząc od pierwszego dnia miesiąca, w którym dokonano uwierzytelnienia.
2. Cecha uwierzytelnienia tachografu zainstalowanego w pojeździe traci ważność przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, w razie:
– uszkodzenia tachografu,
– uszkodzenia cechy uwierzytelnienia albo którejkolwiek z cech zabezpieczających,
– uszkodzenia tabliczki pomiarowej,
– stwierdzenia, że błędy wskazań i rejestracji przekraczają błędy graniczne dopuszczalne.
3. Cecha uwierzytelnienia tachografu nie zainstalowanego w pojeździe traci ważność wyłącznie w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 2 i 4″
1.8. Dziennik Urzędowy Miar I Probiernictwa Nr 28/95 poz. 155 określa błędy graniczne dopuszczalne dla wskazań i rejestracji tachografów Zespół rejestrowania okresu pracy, przerw w pracy i okresu wypoczynku kierowcy (okresy czasu)
§ 12
1. Tachograf powinien rejestrować na wykresówce oddzielnie następujące okresy czasu:
a. jazdy, pod wskazem oznaczonym
b. pracy, pod wskazem oznaczonym
c. gotowości do pracy (czasu oczekiwania związanego z wykonywaną pracą), pod wskazem oznaczonym
d. przerw w pracy i odpoczynku, pod wskazem oznaczonym .
2. Rejestrowanie okresów czasu dla każdego kierowcy powinno się odbywać za pomocą przełącznika tachografu umieszczonego w przedniej części jego obudowy.
3. Na obudowie tachografu w pobliżu przełącznika powinny być naniesione wskazy oznaczające każdy z okresów czasu.
4. Poszczególne okresy czasu powinny być na wykresówce wyróżnione różnymi szerokościami rejestrowanych linii.
5. Ustawienie przełącznika w położenie określonego okresu czasu powinno się odbywać ręcznie.
Urządzenia dodatkowe
§ 13
1. Tachografy mogą mieć następujące urządzenia dodatkowe:
a. liczydło kilometrów z możliwością kasowania wskazań do zera,
b. urządzenie sygnalizujące przekroczenie nastawionej prędkości liniowej,
c. urządzenie wskazujące lub rejestrujące prędkość obrotową wału silnika.
2. Urządzenia dodatkowe powinny być tak wykonane, aby nie zakłócały działania innych zespołów i urządzeń wymienionych w § 3 ust. 1 i aby błędy wskazań i rejestracji tachografu wyznaczone podczas pracy tych urządzeń nie przekraczały błędów granicznych dopuszczalnych określonych w § 15-17
Oznaczenia
§ 14
1. Na podzielni tachografu powinny się znajdować następujące oznaczenia:
a. jednostki prędkości „km/h” – przy podziałce prędkości,
b. jednostki długości „km” – przy liczniku długości drogi,
c. zakres pomiarowy prędkościomierza w postaci „Vmin …………. km/h, Vmax………. km/h” – oznaczenie to nie jest wymagane, jeśli jest podane na tabliczce znamionowej tachografu.
2. Na tabliczce znamionowej tachografu powinny być zamieszczone następujące dane, dobrze widoczne po zainstalowaniu tachografu w pojeździe:
1) nazwa i adres wytwórcy,
2) numer fabryczny i rok produkcji,
3) nadany znak zatwierdzenia typu,
4) stała k tachografu w postaci „k = ………… obr/km” lub „k = ………….. imp/km”,
5) dopuszczalny kąt pracy, jeżeli tachograf jest wrażliwy na przechyły w takim stopniu, że jego błędy wskazań mogą przekroczyć błędy graniczne dopuszczalne.
3. Zakres pomiarowy prędkości może być również podany na tabliczce znamionowej tachografu.
4. Na wykresówce powinny się znajdować następujące oznaczenia:
a. nazwa i adres wytwórcy lub znak wytwórcy,
b. znak zatwierdzenia typu lub typów tachografów, w których może być stosowana wykresówka,
c. górna granica zakresu pomiarowego prędkościomierza w km/h.
